Καθώς η τεχνολογία αλλάζει με ραγδαίους ρυθμούς, πρέπει να μετασχηματιστούν ψηφιακά οι λειτουργίες που εξυπηρετούν τον κλάδο της υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ένας από τους βασικούς στόχους της νομοθετικής παρέμβασης του Κανονισμού είναι η ενίσχυση της ευρωπαϊκής ψηφιακής κουλτούρας. Στο πλαίσιο αυτό και για την ενίσχυση της διαλειτουργικότητας μεταξύ των χωρών της ΕΕ, ιδρύθηκε το «eHealth Network» σύμφωνα με το άρθρο 14 της οδηγίας  2011/24/EU.

Το δίκτυο αυτό έχει εθελοντικό χαρακτήρα και παρέχει στα κράτη μέλη μία πλατφόρμα υποστήριξης όσον αφορά την υγεία στο διαδίκτυο.

Στις 27/01/2021, εξέδωσε κατευθυντήριες γραμμές για την εξασφάλιση της διαλειτουργικότητας μεταξύ των πιστοποιητικών εμβολιασμού όπου τα κράτη μέλη θα αποφασίσουν αν θα  τις εφαρμόσουν.

Ο όρος “πιστοποιητικά εμβολιασμού” στις εν λόγω κατευθυντήριες, αναφέρεται σε μία αξιόπιστη και επαληθεύσιμη απόδειξη εμβολιασμού που θα μπορεί να προσκομιστεί από τον κάτοχό του, κατόπιν αιτήματος.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κατέληξε στο ότι είναι αναγκαία  η “συντονισμένη προσέγγιση των πιστοποιητικών εμβολιασμού” και η “τυποποιημένη και διαλειτουργική μορφή απόδειξης εμβολιασμού για ιατρικούς σκοπούς”,  για αυτό και οι κατευθυντήριες γραμμές συντάχθηκαν με τρόπο που να εξασφαλίζει την επεξεργασία ενός ελάχιστου συνόλου δεδομένων, συμπεριλαμβανομένου ενός μοναδικού αναγνωριστικού για τα πιστοποιητικά εμβολιασμού.

Χωρίς βέβαια να έχουν υποχρεωτικό χαρακτήρα, οι οδηγίες αυτές υποστηρίζουν τη διαλειτουργικότητα μεταξύ των κρατών μελών που θα τις ακολουθήσουν. Ευνόητο είναι πως η έλλειψη ενός τέτοιου ψηφιακού πιστοποιητικού εμβολιασμού δεν θα πρέπει να οδηγεί σε φαινόμενα κοινωνικού ρατσισμού και διακρίσεων, ενώ δεν αποκλείει την ταυτόχρονη χρήση ενός μη ψηφιακού πιστοποιητικού εμβολιασμού  COVID-19. Ωστόσο, είναι σημαντικό να είμαστε προετοιμασμένοι για διαφορετικά μελλοντικά σενάρια με την επιφύλαξη των συνεχιζόμενων νομικών, ηθικών, επιστημονικών και κοινωνικών προβληματισμών  στην Ευρώπη.

Οι οδηγίες τονίζουν ότι τα πιστοποιητικά εμβολιασμού πρέπει να χρησιμοποιούνται κυρίως ως μία τυποποιημένη και διαλειτουργική μορφή απόδειξης εμβολιασμού για ιατρικούς σκοπούς. Άλλοι σκοποί για τους οποίους θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν μπορούν να αποφασίζονται από τα κράτη μέλη, με την επιφύλαξη των επιστημονικών, ηθικών, νομικών και κοινωνικών εξελίξεων.

Μεταξύ των προαναφερόμενων ιατρικών σκοπών βρίσκονται για παράδειγμα καταστάσεις όπου ένα άτομο μπορεί να λάβει δύο δόσεις εμβολίων σε διάφορες χώρες και χρειάζεται να επιδείξει τις πληροφορίες σχετικά με το προηγούμενο εμβόλιο στον δεύτερο πάροχο υγειονομικής περίθαλψης,  ή καταστάσεις όπου ένας ασθενής αναπτύσσει παρενέργειες και οι μόνες πληροφορίες που είναι διαθέσιμες στους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης αναγράφονται στο πιστοποιητικό.

Το έγγραφο των οδηγιών  προσδιορίζει και περιγράφει βασικά στοιχεία διαλειτουργικότητας για ένα πιστοποιητικό εμβολιασμού COVID-19 και συγκεκριμένα:

 1. Το ελάχιστο σύνολο δεδομένων με τις βασικές πληροφορίες που θα περιλαμβάνονται στο πιστοποιητικό εμβολιασμού.

2. Το Μοναδικό αναγνωριστικό επιβεβαίωσης εμβολιασμού, το οποίο θα είναι παγκοσμίως μοναδικό και επαληθεύσιμο.

Το έγγραφο επικεντρώνεται στα παραπάνω στοιχεία διαλειτουργικότητας, ενώ απαιτούνται περαιτέρω εργασίες και έκδοση ενδεχομένως νέων οδηγιών για τα μέτρα προστασίας και ασφάλειας των δεδομένων, ούτως ώστε να εξασφαλιστεί και η προστασία των δεδομένων ήδη από το σχεδιασμό (Privacy by Design).

Το ελάχιστο σύνολο δεδομένων για ένα πιστοποιητικό εμβολιασμού οργανώνεται σε 3 τομείς:

 1. Ταυτότητα προσώπου (όνομα, φύλο, ημερομηνία γέννησης)

2. Πληροφορίες εμβολιασμού (εταιρεία εμβολιασμού, ημερομηνία δόσης)

3. Μεταδεδομένα  (εκδότης πιστοποιητικού, χρόνος που θα είναι έγκυρο)

Σαφώς το σύστημα πιστοποιητικών εμβολιασμού θα πρέπει να σχεδιάζεται κατά τρόπο ώστε το υποκείμενο των δεδομένων να μπορεί να ελέγχει τη χρήση των δεδομένων του πιστοποιητικού. Αυτό θα διευκρινιστεί περαιτέρω ως μέρος της δόμησης του privacy by design.

Είναι ζωτικής σημασίας να διασφαλιστεί ότι κάθε πιστοποιητικό, είτε σχετικά με τη μερική ή την ολοκληρωμένη διαδικασία εμβολιασμού που λαμβάνει χώρα στα κράτη μέλη της ΕΕ, θα χαρακτηρίζεται από ένα μοναδικό αναγνωριστικό επιβεβαίωσης εμβολιασμού (UVCI). Αυτό το UVCI πρέπει να περιλαμβάνεται σε κάθε εκδοθέν πιστοποιητικό εμβολιασμού. Το UVCI θα μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί, σε μεταγενέστερα στάδια, για την επαλήθευση του εν λόγω πιστοποιητικού αλλά και ως βασικός σύνδεσμος πρόσθετων πληροφοριών σχετικά με τον εμβολιασμό, μόλις αναπτυχθούν και παγιωθούν οι νέες διαδικτυακές εφαρμογές υγείας, προάγοντας επίσης τη διαλειτουργικότητα.

Ένας τέτοιος αναγνωριστικός κωδικός θα ακολουθεί μια κοινή δομή και μορφή που θα διευκολύνει την ανθρώπινη και/ή την μηχανική ερμηνεία των πληροφοριών και θα μπορεί να περιλαμβάνει στοιχεία όπως η χώρα εμβολιασμού, το ίδιο το εμβόλιο και ένα ειδικό αναγνωριστικό του κράτους μέλους. Θα πρέπει να εξασφαλίζει ευελιξία στα κράτη μέλη όσον αφορά τη μορφοποίησή του, τηρώντας πλήρως τη νομοθεσία για την προστασία των δεδομένων.

Τα ψηφιακά στοιχεία του πιστοποιητικού επιτρέπουν την αξιόπιστη επαλήθευση και προστασία από ενδεχόμενη πλαστογραφία, αυξάνοντας ταυτόχρονα την ταχύτητα και βελτιώνοντας τη χρηστικότητα της διαδικασίας επαλήθευσης.

Ωστόσο, για μια συντονισμένη προσέγγιση σε επίπεδο ΕΕ, απαιτείται περαιτέρω εργασία στη σφαίρα του Διαδικτύου ηλεκτρονικής υγείας σε συνεργασία με άλλες σχετικές ομάδες και οργανώσεις, προκειμένου να:

• Υπάρχουν μηχανισμοί για τον προσδιορισμό εξουσιοδότησης των χρηστών των εν λόγω πιστοποιητικών
• Υποστηρίζεται η επαλήθευση των πιστοποιητικών εμβολιασμού
• Παρέχεται υποστήριξη για πρόσθετα χαρακτηριστικά, όπως η ανάκληση των πιστοποιητικών
• Να γίνει ανάλυση των νομικών επιπτώσεων χρήσης της διαλειτουργικής εφαρμογής, τηρώντας παράλληλα το νομικό πλαίσιο της ΕΕ για την προστασία δεδομένων και εφαρμόζοντας τις αρχές προστασίας δεδομένων.

Στην Ελλάδα έχει ήδη τεθεί σε λειτουργία η ηλεκτρονική πλατφόρμα Έκδοσης Βεβαίωσης Εμβολιασμού κατά του COVID-19.  Στις 18-1-2021 δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως η ΚΥΑ 1163 [ΦΕΚ τ.Β’ 114/18-1-2021], για τη διαδικασία έκδοσης Βεβαίωσης Εμβολιασμού κατά του κορωνοϊού COVID-19. Η ΚΥΑ επαναλαμβάνει τις διατάξεις του άρθρου 55 παρ.5 του Ν.4764/2020.

Στο έγγραφο της βεβαίωσης περιλαμβάνεται το όνομα του πολίτη που εμβολιάστηκε, το ΑΜΚΑ του, το όνομα της εταιρείας του εμβολίου που έκανε, η ημερομηνία εμβολιασμού του αλλά και η ημερομηνίας της δεύτερης δόσης του εμβολίου.

Προκειμένου να λάβει τη βεβαίωση, το μόνο που ζητείται από τον πολίτη είναι να εισέλθει, μέσω της Ενιαίας Πληροφοριακής Πύλης Δημόσιας Διοίκησης, στην ηλεκτρονική Πλατφόρμα Έκδοσης Βεβαίωσης Εμβολιασμού, εισάγοντας τα διαπιστευτήρια-κωδικούς του. Η βεβαίωση εκδίδεται αυτοματοποιημένα, περιλαμβάνοντας τις ήδη προβλεφθείσες από το νόμο και το άρθρο 1 της ΚΥΑ πληροφορίες.

Οι πληροφορίες που καταχωρούνται στη βεβαίωση βρίσκονται στο Εθνικό Μητρώο Εμβολιασμών, το οποίο τηρείται από την Η.ΔΙ.Κ.Α. Α.Ε., ως εκτελούσα την επεξεργασία για λογαριασμό του Υπουργείου Υγείας. Για την έκδοση της Βεβαίωσης, οι πληροφορίες αυτές «αντλούνται» από το Μητρώο (παράλληλα με την άντληση του ΑΜΚΑ από το αντίστοιχο Μητρώο της Η.ΔΙ.Κ.Α.) και μεταφέρονται στην Πλατφόρμα, με την εφαρμογή «κατάλληλων τεχνικών μέτρων κρυπτογράφησης».

Όσο και οι υπόλοιπες χώρες της ΕΕ δημιουργούν τις δικές τους ηλεκτρονικές πλατφόρμες για την έκδοση των πιστοποιητικών εμβολιασμού, μένει να δούμε πότε και πώς θα επιτευχθεί πράγματι ο στόχος της διαλειτουργικότητας που επισημαίνει το ehealth Νetwork και πώς θα συμβιώσουν αρμονικά οι εθνικές νομοθεσίες των χωρών, χωρίς να θίγονται οι αρχές προστασίας προσωπικών δεδομένων που ορθά εφαρμόζονται ενιαία σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τουλάχιστον μέσω του GDPR.