Νομοσχέδιο της Γαλλίας προβλέπει, στο πλαίσιο της αντεγκληματικής πολιτικής της, την δυνατότητα εξ αποστάσεως παρακολούθησης υπόπτων από την αστυνομία. Η εξ αποστάσεως παρακολούθηση δύναται να πραγματοποιείται μέσω καμερών, μικροφώνων, GPS σε smartphone και μέσω παρόμοιων άλλων συσκευών. Η εν λόγω νομοθετική πρωτοβουλία θα επιτρέψει τον εντοπισμό ατόμων, που είναι ύποπτοι για εγκλήματα που επιφέρουν ποινές φυλάκισης τουλάχιστον 5 χρόνων. Ωστόσο, το εν λόγω νομοσχέδιο έχει δημιουργήσει κύμα αντιδράσεων σχετικά με την προστασία των προσωπικών δεδομένων και την παραβίαση της ιδιωτικότητας.
Η δυνατότητα παρακολούθησης υπόπτων
Η παρακολούθηση των υπόπτων θα πραγματοποιείται στα δεδομένα της γεωγραφικής τοποθεσίας τους μέσω φορητών υπολογιστών, αυτοκινήτων, τηλεφώνων και άλλων συσκευών. Επιπλέον, προβλέπεται η δυνατότητα καταγραφής ήχου και εικόνας μέσα από τις συσκευές των ατόμων που ενδεχομένως να εμπλέκονται σε τρομοκρατικά αδικήματα, σε παραβατικές ενέργειες (ανάλογα με τον βαθμό παραβατικότητας) και σε εγκληματικές οργανώσεις.
Ωστόσο, η χρήση της εξ αποστάσεως παρακολούθησης δεν θα είναι ανεξέλεγκτη καθώς με πρόσφατη τροπολογία στο εν λόγω νομοσχέδιο θεσμοθετούνται περιορισμοί ως προς τον χρόνο, τον λόγο παρακολούθησης και τα επαγγέλματα. Επεξηγηματικά, η παρακολούθηση θα εξαρτάται από τη φύση και τη σοβαρότητα του εγκλήματος και θα εφαρμόζεται με αυστηρά αναλογική διάρκεια. Επίσης, για την εφαρμογή της παρακολούθησης, είναι απαραίτητη η έγκριση από δικαστή. Η συνολική διάρκεια της επιτήρησης δεν μπορεί να υπερβαίνει τους 6 μήνες. Μεταξύ των επαγγελμάτων που προστατεύονται συμπεριλαμβάνονται οι ιατροί, δημοσιογράφοι, δικηγόροι, δικαστές, καθώς και οι βουλευτές.
Η παραβίαση της ιδιωτικότητας
Η δυνατότητα της εξ αποστάσεως παρακολούθησης έχει προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις, καθώς διαπιστώνονται προβληματισμοί σχετικά με την προστασία των προσωπικών δεδομένων και της ιδιωτικότητας του ατόμου. Σύμφωνα με, την γαλλική συμβουλευτική ομάδα για την προώθηση των ψηφιακών δικαιωμάτων και των ελευθεριών, La Quadrature du Net, η νομοθεσία που ψηφίστηκε πρόσφατα εγείρει σημαντικές ανησυχίες για την παραβίαση των «θεμελιωδών ελευθεριών». Μάλιστα, υποστηρίζεται ότι δεν διαπιστώνεται πρακτικός περιορισμός χρήσης των τεχνολογικών μέσων από την αστυνομία αφού κάλλιστα θα μπορούσε να ενεργοποιεί οποιαδήποτε συσκευή εξ αποστάσεως, όπως είναι ακόμη και τα monitor για τα μωρά.
Επιπροσθέτως, η Quadrature du Net επισημαίνει ότι με τη ψήφιση του υπό συζήτηση νομοσχεδίου, βαίνουμε προς την ποινικοποίηση της κρυπτογράφησης. Η κρυπτογράφηση των επικοινωνιών είναι μια κοινή πρακτική που διασφαλίζει ότι η αλληλογραφία κάποιου δεν είναι προσβάσιμη από τρίτους εκτός των παραληπτών. Το δικαίωμα στην κρυπτογράφηση είναι μια επέκταση του δικαιώματός μας στην ιδιωτικότητα, που διατυπώνεται στο Άρθρο 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Επίσης, αναφέρει, ότι με αυτόν τον τρόπο, τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία των προσωπικών δεδομένων και της ιδιωτικής ζωής θεωρούνται ως ενδείξεις «συνωμοτικών ενεργειών».
Από το 2022, πάνω από 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι χρησιμοποιούν κρυπτογράφηση στην καθημερινότητά τους, παγκοσμίως, με σκοπό τη διατήρηση του απορρήτου. Ωστόσο, η κρυπτογράφηση υποτιμάται από εισαγγελείς και νομοθέτες στη Γαλλία, την ΕΕ, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ.
Η δυνατότητα παρακολούθησης ηλεκτρονικών συσκευών σε άλλες χώρες
Έρευνα της Comparitech, που διενεργήθηκε το 2022, ανέδειξε ότι πολλές χώρες παγκοσμίως παρέχουν στις υπηρεσίες επιβολής του νόμου, την δυνατότητα πρόσβασης στα κινητά τηλέφωνα των πολιτών. Τα επίπεδα πρόσβασης διαφέρουν μεταξύ των χωρών. Ενδεικτικά, η Κίνα, η Σαουδική Αραβία, η Σιγκαπούρη και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα επιτρέπουν απεριόριστη πρόσβαση στις συσκευές. Η Γερμανία επιτρέπει την απομακρυσμένη πρόσβαση σε smartphone και την εγκατάσταση λογισμικού υποκλοπής spyware στο τηλέφωνο οποιουδήποτε, ακόμη και αν δεν είναι ύποπτος για κάποιο έγκλημα.
Αντίθετα, η Αυστρία, το Βέλγιο, η Φινλανδία και η Ιρλανδία συγκαταλέγονται στις χώρες με την μεγαλύτερη προστασία του απορρήτου των κινητών συσκευών. Οι χώρες αυτές παρέχουν σαφή και ακριβή νομοθεσία για την πρόσβαση της κρατικής αστυνομίας σε κινητά τηλέφωνα, με απαραίτητη προϋπόθεση την έκδοση εντάλματος για την παρακολούθηση ενός υπόπτου.
Συμπέρασμα
Παρατηρώντας τις εξελίξεις σχετικά με την ψήφιση του νομοσχεδίου για την δυνατότητα της αστυνομίας να παρακολουθεί ύποπτους τέλεσης αξιόποινων πράξεων μέσα από τις ηλεκτρονικές τους συσκευές διαπιστώνουμε ότι η Γαλλία δεν έχει την αποκλειστικότητα στην λήψη τέτοιου είδους νομοθετικών πρωτοβουλιών, αλλά παρατηρούνται αντίστοιχες νομοθεσίες περισσότερο ή λιγότερο αυστηρές παγκοσμίως. Ο προβληματισμός γύρω από την υπό συζήτηση νομοθετική πρωτοβουλία της Γαλλίας κυμαίνεται στο πλαίσιο προστασίας της ιδιωτικότητας των πολιτών.
Το σημαντικότερο από τα ζητήματα που προκύπτουν κατά την χρήση της τεχνολογίας στο πλαίσιο της αντεγκληματικής πολιτικής είναι το αν δύναται να υπάρχει ισορροπία ανάμεσα στην ασφάλεια μιας κοινωνίας και στην ελευθερία των πολιτών της. Ειδικότερα, οι φιλελεύθερες κοινωνίες καλώς ή κακώς χαρακτηρίζονται από τρωτά σημεία στην πολιτική τους αφήνοντας ευάλωτους τους πολίτες σε προσβολές των ατομικών και κοινών έννομων αγαθών τους. Από την άλλη πλευρά, οι απολύτως ασφαλείς κοινωνίες μοιραία αλλοιώνουν τον φιλελεύθερο χαρακτήρα τους και τείνουν προς την αυταρχία. Είναι δεδομένο λοιπόν πως επιχειρώντας την επίτευξη της μέγιστης δυνατής ασφάλειας θίγεται ένα μέρος από την ελευθερία των πολιτών.
Πηγές:
- Comparitech: Police Spying Powers: 50 countries ranked on powers to access mobile devices/ Διαθέσιμο εδώ.
- Cybernews: French lawmakers pass watered-down police phone spying bill/ Διαθέσιμο εδώ.
- La Quadrature du Net: OP-ED: ʻencryption protects our rights, privacy is not a crimeʼ/ Διαθέσιμο εδώ.
- PRESSTV: France set to pass bill to let police spy through mobile phones/ Διαθέσιμο εδώ.
Περισσότερα άρθρα μπορείτε να διαβάσετε στο BLOG της εταιρείας μας.