Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοίνωσαν ότι κατ’ αρχήν συμφώνησαν σε ένα νέο, ενισχυμένο πλαίσιο για τις διατλαντικές ροές δεδομένων (“Trans-Atlantic Data Privacy Framework”), σηματοδοτώντας πιθανώς το τέλος της πολύμηνης νομικής αβεβαιότητας που εξακολουθεί να υφίσταται μετά από τη δικαστική απόφαση ορόσημο Schrems II του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τον Ιούλιο του 2020, με την οποία είχε καταργηθεί η Privacy Shield.
Σχολιάζοντας τη συμφωνία την Παρασκευή 25 Μαρτίου, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen δήλωσε: «Είμαι πολύ ικανοποιημένη που καταλήξαμε σε μια κατ’ αρχήν συμφωνία για ένα νέο πλαίσιο για τις διατλαντικές ροές δεδομένων. Αυτό θα επιτρέψει προβλέψιμες, αξιόπιστες ροές δεδομένων μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ, προστατεύοντας την ιδιωτικότητα και τις πολιτικές ελευθερίες».
Σύμφωνα με το “Trans-Atlantic Data Privacy Framework”, τα δεδομένα θα μπορούν να ρέουν ελεύθερα και με ασφάλεια μεταξύ της ΕΕ και των εταιρειών στις ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ επιπλέον θα θεσπίσουν εγγυήσεις και δεσμευτικές διασφαλίσεις με στόχο τον περιορισμό της πρόσβασης των αρχών πληροφοριών των ΗΠΑ μόνο σε όσα δεδομένα είναι απαραίτητα και αναλογικά για την προστασία της εθνικής ασφάλειας. Προβλέπεται επίσης ένα νέο σύστημα προσφυγής δύο επιπέδων για τη διερεύνηση και την επίλυση καταγγελιών Ευρωπαίων πολιτών σχετικά με την πρόσβαση σε δεδομένα από τις αρχές πληροφοριών των ΗΠΑ.
To νέο αυτό πλαίσιο στοχεύει στη διασφάλιση ενός ασφαλούς και επαρκούς επιπέδου προστασίας των δεδομένων των Ευρωπαίων που διαβιβάζονται στις ΗΠΑ, την εξασφάλιση της αποτελεσματικής εποπτείας των δραστηριοτήτων επιτήρησης από τις αρχές πληροφοριών, καθώς και στην ύπαρξη ανθεκτικών και αξιόπιστων νομικών βάσεων για την επεξεργασία των δεδομένων. Η προώθηση των ελεύθερων ροών δεδομένων επιπλέον επιδιώκει τη διευκόλυνση του διατλαντικού εμπορίου, με τη δημιουργία μίας ανταγωνιστικής ψηφιακής οικονομίας και οικονομικής συνεργασίας εταιρειών, ανεξαρτήτως μεγέθους και από όλες τις χώρες.
Αξίζει εδώ να σημειωθεί πως ο Max Schrems, ο δικηγόρος και ο ακτιβιστής του οποίου το όνομα έχει γίνει συνώνυμο με την κατάρριψη των συμφωνιών διαβίβασης δεδομένων σε υπερατλαντικό επίπεδο (Αποφάσεις Schrems I και Schrems II του ΔΕΕ) διατύπωσε ιδιαίτερες επιφυλάξεις ως προς το νέο πλαίσιο. Απαντώντας στην ανάρτηση της Ursula von der Leyen στο Twitter, εμφανίστηκε σκεπτικός, σχολιάζοντας πως «Φαίνεται ότι έχουμε άλλη μια Privacy Shield, ειδικά από μία άποψη: Πολιτική έναντι του νόμου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων», υπογραμμίζοντας ότι, παρόμοια σχέδια έχουν αποτύχει άλλες δύο φορές στο παρελθόν, καθώς αποτελούν απλώς συνονθύλευμα δεσμεύσεων, χωρίς ουσιώδεις μεταρρυθμίσεις από την πλευρά των ΗΠΑ.
Συμπερασματικά, το προτεινόμενο πλαίσιο σηματοδοτεί μια ισχυρή δέσμευση από την πλευρά των ΗΠΑ να εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις που θα ενισχύσουν την προστασία της ιδιωτικότητας και των πολιτικών ελευθεριών των ευρωπαίων πολιτών αναφορικά με την παρακολούθησή τους από τις αρχές πληροφοριών των ΗΠΑ. Αυτές οι δεσμεύσεις θα συμπεριληφθούν σε εκτελεστικό διάταγμα για την αξιολόγησή του από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Χρειάζεται ωστόσεο να γίνει κατανοητό ότι η πλήρης και τελική αξιολόγηση του “Trans-Atlantic Data Privacy Framework” δεν ανήκει στους Επιτρόπους της Ε.Ε. ή στους ομολόγους τους στις ΗΠΑ, αλλά μόνο στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο εν τέλει θα αποφασίσει για την επάρκεια και το επίπεδο προστασίας που προσφέρει το προτεινόμενο πλαίσιο.
Πηγές:
https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/IP_22_2087,
https://www.whitehouse.gov,
https://noyb.eu